Artykuł 43 ustawy o VAT – zwolnienie z podatku VAT na podstawie art 43. Kogo obejmuje zwolnienie z VAT i na jakiej podstawie?

Większość przedsiębiorców musi płacić podatek VAT. Jednak według artykułu 43 ustawy o VAT zwolnienie należy się na podstawie przedmiotowej. Inni mogą skorzystać również ze zwolnienia podmiotowego. Co to oznacza w praktyce i jak działa takie zwolnienie? Sprawdź to!

43 ust o VAT zawiera zasady zwolnienia od podatku z obrotu towarów i usług. Artykuł 43 ustawy o VAT skupia się jedynie na wariancie przedmiotowym, czyli dotyczącym prowadzenia działalności zwolnionej na podstawie jej charakteru.

Artykuł 43 ustawy o VAT, czyli czym jest zwolnienie z VAT?

Co do zasady, podatek od towarów i usług płacony jest przez każdą osobę prowadzącą działalność gospodarczą. Ustawa o VAT przewiduje jednak zwolnienie na mocy prawa. Obowiązuje ono osoby realizujące usługi medyczne, edukacyjne i finansowe. Podatnik w takiej sytuacji jest zwolniony z realizowania pośrednictwa w odprowadzaniu podatku VAT bez względu na wysokość zrealizowanej sprzedaży. Podobnie sytuacja wygląda względem przedsiębiorcy, który nie osiągnął limitu rocznego 200.000 w sprzedaży produktów czy usług – on również może nie płacić podatku VAT.

Podatek VAT a zwolnienie przedmiotowe – na czym dokładnie polega?

Omawiany przywilej podatkowy pozwala skorzystać ze zwolnienia z VAT pewne grupy przedsiębiorców. Przedmiotowe zwolnienie to inaczej określenie zawodów, które co do zasady są pozbawione obowiązku pośredniczenia w odprowadzaniu podatku od towarów i usług. Dlatego usługi medyczne lekarzy, położnych, psychologów, czy innych zawodów medycznych nie są opodatkowane VAT-em. Ma to znaczenie dla pacjentów fizycznych, którzy korzystając z takich usług, nie są obarczeni koniecznością zapłaty dodatkowego podatku.

Podstawa prawna do zwolnienia z podatku VAT dla usług medycznych

Artykuł 43 ustawy o VAT w punktach 18 i 19 wskazuje, że zwolnieniem objęte są:

• Usługi z zakresu wsparcia medycznego, które mają na celu profilaktykę, zachowanie, poprawę, przywracanie i ratowanie zdrowia oraz życia ludzkiego. Chodzi również o rodzaj usług związanych bezpośrednio z ww. oraz transportowaniem towarów koniecznych do ich prowadzenia.
• Usługi ww. lecz prowadzone na rzecz podmiotów leczniczych. Warunkiem jest wykonywanie takich działań medycznych w placówkach należących do danego podmiotu.
• Usługi o profilu medycznym, które zorientowane są wokół profilaktyki, zachowania, poprawy, przywracania oraz ratowania zdrowia, oraz życia, do których służą konkretnie zawody takie jak: lekarz, dentysta, pielęgniarka, położna, psycholog i inne zawody wymienione w art.2 ust. 1 pkt 2 ustawy z 15 kwietnia 2011.

Podstawa prawna do zwolnienia z VAT usług edukacyjnych

Kolejna grupa, którą zwalnia się od podatku VAT to m.in. nauczyciele i osoby prowadzące działalność edukacyjną. Fragment art 43 ustawy o VAT wskazuje, że omawianemu zwolnieniu podlegają:

1. Usługi wykonywane przez jednostki ujęte przez Prawo oświatowe w zakresie kształcenia i wychowania, oraz uczelnie i jednostki naukowe PAN, a także instytuty badawcze oraz podmioty wykonujące na rzecz ww. organizacji i jednostek dostaw towarów i świadczenia usług niezbędnych do sprawnego realizowania przez nich swojej działalności edukacyjnej.
2. Usługi edukacyjne prywatne, które świadczone są przez nauczycieli, a zakres programowy bazuje na poziomie przedszkolnym, podstawowym, ponadpodstawowym i wyższym.
3. Usługi, których celem jest przekazywanie wiedzy o językach obcych oraz ich naukę, a także wykonywanie niezbędnych dostaw towarów i świadczeń mających wpływ na płynne ich realizowanie.
4. Usługi obejmujące kształcenie zawodowe lub zmianę kwalifikacji zawodowych, które nie są objęte punktem 26 owego artykułu. Chodzi m.in. o jednostki finansowane ze środków publicznych, prowadzone na podstawie odrębnych przepisów prawa oraz takie, których akredytacja bazuje na liście usług objętych akredytacją z ustawy z dnia 14 kwietnia 2016 roku Prawo oświatowe.

Podstawa prawna do zwolnienia z VAT dla usług finansowych

W przypadku rynku finansowe, ustawa o podatku od towarów i usług ma zastosowanie zwłaszcza w punktach 12, 36–41. Można w nich przeczytać, że podmioty zwolnione z podatku VAT to m.in.:

• Usługi związane z wynajmem lub wydzierżawieniem lokalu, domu lub ich części. Warunkiem jest przeznaczenie takiej nieruchomości na cele mieszkaniowe albo na cele organizacji zajmujących się najmem o charakterze społecznym.
• Usługi ubezpieczeniowe, reasekuracyjne oraz świadczenia pośrednictwa w zakresie usług ubezpieczeniowych, oraz reasekuracyjnych. Zwolnieniu podlegają również inne usługi wykonywane przez podmiot ubezpieczający, które mają związek z podpisywaniem przez niego umów ubezpieczeniowych. Warunkiem jest świadczenie ich na cudzy rachunek, a także niezbywanie praw do zawierania umów ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych.
• Usługi pożyczkowe i kredytowe, których celem jest udzielanie świadczenia pieniężnego wobec klienta. W skład takich zwolnionych z podatku usług wchodzą również działania związane z zarządzeniem kredytami i pożyczkami.
• Usługi związane z poręczaniem, gwarancjami i innymi zabezpieczeniami, których celem jest ochrona operacji finansowych i ubezpieczeniowych. Zaliczają się do nich także wszelkie usługi pośrednictwa w ww. dziedzinach, również związanych z zarządzaniem zabezpieczeniami kredytowymi przez podmiot udzielający finansowania.
• Usługi mające na celu prowadzenie i udzielanie depozytów, prowadzenie rachunków finansowych, umożliwianie dokonywania transakcji płatniczych w formie przekazów, transferów oraz długów, czeków i weksli. Do usług tych wliczają się także działania z zakresu pośrednictwa w ww. działaniach finansowych.
• Usługi zarządzania instrumentami finansowymi.

Dzięki temu możliwe jest uniknięcie podatku od usług finansowych np. przy bardzo wysokich sumach pożyczek czy kredytów hipotecznych i innych zobowiązań.

Komu opłaca się zwolnienie z podatku od towarów i usług?

Zgodnie z art 43 takie zwolnienie obejmuje głównie grupy zawodowe, których klientami nie są firmy. W praktyce podatek VAT zawsze doliczany jest do wysokości należności za towar czy usługę. Przedsiębiorca więc nie płaci tej daniny, lecz klient. Wpływa to na atrakcyjność w oczach klientów indywidualnych działalności prowadzonej przez danego przedsiębiorcę. Dla innej firmy istnienie podatku VAT zawsze powoduje możliwość jego odliczenia, natomiast klientowi indywidualnemu nigdy taka opcja nie przysługuje. Dlatego jasne jest, że dla przedsiębiorcy obsługującego inne firmy zwolnienie z VAT jest niezasadne. Co innego te podmioty, które obsługują głównie klientów indywidualnych.

Artykuł 43 ustawy o VAT – podsumowanie

Warto przypomnieć, że każdy przedsiębiorca bez względu na charakter działalności może nie płacić VAT-u jeśli jego obrót nie przekracza 200.000 zł rocznie. Jednak powyżej tej kwoty zwolnienie obejmuje jedynie grupy wymienione w artykule 43 i punkcie 1 ustawy o VAT. Przedsiębiorca może również zrzec się możliwości zwolnienia z VAT. Jednak późniejszy powrót zobligowany jest koniecznością przedstawienia dochodu netto za poprzedni rok w wysokości 200.000 zł lub mniejszej, upłynięcia roku od końca roku, w okresie którego utracono lub zrezygnowano z prawa do zwolnienia. Konieczna jest również korekta podatku naliczonego wcześniej wobec zmiany statusu płatnika VAT.

Zobacz także:

• Artykuł 135. Kodeksu wykroczeń – ile wynosi grzywna?
• Artykuł 188 Kodeksu pracy – jak dostać wolne na opiekę nad dzieckiem? Co mówi art 188 KP? Ile dni opieki przewiduje ustawa?
• Artykuł 30 kodeksu pracy – wszystko, co musisz wiedzieć o wypowiedzeniu umowy o pracę!
• Artykuł 52 Kodeksu pracy, czyli zwolnienie dyscyplinarne. Kiedy pracownik otrzyma zerwanie umowy o pracę bez wypowiedzenia?
• Artykuł 92 Kodeksu pracy – czasowa niezdolność do pracy, jakie świadczenia ci przysługują?
• Artykuł 15 ustawy o Policji, czyli uprawnienia do legitymowania i zatrzymania przez policjanta. O czym jeszcze ten zapis?