Artykuł 212 Kodeksu karnego przewiduje grzywnę, ograniczenie wolności i pozbawienie wolności w przypadku zniesławienia. Jakie są rodzaje przewinień według art. 212 kk i wobec kogo czyn ten może zostać popełniony? Przeczytaj!
W dobie powszechnego dostępu do mediów społecznościowych i internetowych komunikatorów wielu internautów uważa się za bezkarnych. Jednak to właśnie wobec nich wyciągane są najpoważniejsze konsekwencje w przypadku zniesławienia. Jak działa w takich sytuacjach artykuł 212 Kodeksu karnego? Sprawdź!
Dokładne brzmienie artykułu 212 Kodeksu karnego
W kontekście zrozumienia charakteru czynu zniesławienia konieczne jest przywołanie co najmniej dwóch pierwszych paragrafów. Art. 212 kk § 1 i 2 wskazują na te same czyny, jednak w kontekście różnych metod działania.
- § 1 wskazuje, że osoba, która pomawia inną osobę, grupę ludzi, instytucję, osobę prawną lub jakąś jednostkę organizacyjną, która nie ma osobowości prawnej, podlega grzywnie lub karze ograniczenia wolności. Pomówienie rozumie się przez wyrażenie zdania, którego charakter wskazuje na zachowanie, albo właściwości podmiotu obmawianego, które wpływają negatywnie na darzone zaufanie ze strony opinii publicznej wobec pokrzywdzonego.
- § 2 dodaje punkt o wykorzystaniu środków masowego przekazu, których oddziaływanie zwiększa zasięg przekazywanego pomówienia. Wobec oskarżonego o takie zachowanie przewiduje się karę pozbawienia wolności.
Czym jest przestępstwo zniesławienia według art. 212 kk?
Jak można zdefiniować zniesławienie według powyższych paragrafów? To obmówienie, pomówienie lub oszczerstwo wyrażone w kierunku osoby prywatnej, grupy osób, instytucji, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej bez statusu prawnego. Obejmuje wyrażenie zdania, które zawsze jest kłamstwem lub półprawdą. Nie ma związku z przekazaniem opinii zawierającej prawidłową informację, jednak przedstawia negatywne działanie podmiotu, osoby lub grupy osób. Zniesławienie zawsze ma charakter krzywdzący i nie bazuje na prawdziwych informacjach. Poza tym musi zostać wyrażone nie tylko do strony pokrzywdzonej, ale również do osób postronnych.
W jakiej formie najczęściej występuje zniesławienie?
Jak mówi artykuł 212 Kodeksu karnego, sposób przekazu słów mających znamiona oszczerstwa nie ma większego znaczenia. Oskarżony może więc:
- użyć komunikatu werbalnego, listu, wiadomości tekstowej wysłanej elektronicznie;
- posłużyć się wykonaniem gestu.
Każdy taki czyn może zostać zakwalifikowany jako zniesławienie, jeśli znajdzie się na to przynajmniej jeden świadek zdarzenia. Co istotne, nie ma konieczności wyrażania opinii wobec danej osoby, używając jej imienia i nazwiska. Wystarczy tylko takie opisanie, że osoby postronne nie mają wątpliwości wobec podmiotu, którego dotyczy komunikat. O wiele łatwiej jest więc udowodnić oszczerstwo w formie pisemnej, jednak wyrażenie nieprawdziwych i krzywdzących słów werbalnie również jest traktowane tak samo.
Dlaczego sprawca przekazujący oszczerstwo w internecie jest karany surowiej?
W przypadku obywatela, grupy czy instytucji można orzec i wnieść o surowszy wymiar kary jeśli dopuścił się działania przez środki masowego przekazu informacji. Mamy tu na myśli:
- komunikatory internetowe;
- fora;
- przekaz audio, wideo lub obraz.
Według artykułu 212 Kodeksu karnego takie działania karane są nawet w wymiarze jednego roku pozbawienia wolności. Powód jest prosty – wyrażenie oszczerczych słów w środkach przekazu informacji zwykle już tam pozostaje. Niejednokrotnie nawet sprostowanie opublikowane przez osobę skazaną nie jest w pełni skuteczne.
Co jest potrzebne, by uznać oskarżenie z art. 212?
- Podstawą jest nie tylko wypowiedzenie w dowolnej formie nieprawdziwego zdania na temat drugiej strony, ale również uznanie przez nią takiego komunikatu jako oszczerczy.
- Tego rodzaju werbalne bądź pozawerbalne zdania skierowane wobec osoby niezdolnej do ich zrozumienia lub pozbawionej zdolności pojmowania nie są uznawane za poniżenie.
- Odnosi się to również do komunikatów wyrażonych w języku, którego druga strona nie jest w stanie zrozumieć.
- Wobec grupy osób, firmy lub instytucji prawnej takie zdanie musi wywołać ryzyko zmiany opinii przez obniżenie poziomu zaufania do niej w mniemaniu osób postronnych.
- Kolejna istotna kwestia to również procedura wnoszenia aktu oskarżenia, która jest inna niż w przypadku pozostałych przestępstw. Mówią o tym kolejne paragrafy tego samego artykułu.
Czyn z art. 212 i sposób wnoszenia oskarżenia
Aby uzyskać odpowiedzi dotyczące wnoszenia sprawy na wokandę sądową, należy zapoznać się z kolejnymi paragrafami artykułu 212 Kodeksu karnego. Ich brzmienie jest następujące:„§ 3. W razie skazania za przestępstwo określone w § 1 lub 2 sąd może orzec nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego, Polskiego Czerwonego Krzyża albo na inny cel społeczny wskazany przez pokrzywdzonego.§ 4. Ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 2 odbywa się z oskarżenia prywatnego.”
Od zasady opisanej powyżej jest jeden wyjątek – prokurator może wnieść o procedurę urzędową przeprowadzenia procesu, jeśli oszczercze zdania wypowiedziano w stronę instytucji o charakterze publicznym i jej działanie ma interes społeczny.
Art 212 a 213 – jak je interpretować?
Zdarza się, że wobec osoby szerzącej na pozór krzywdzące zdania nie wyciąga się konsekwencji prawnych. Dlaczego? Wystarczy, że paragraf pierwszy artykułu 212 Kodeksu karnego zostanie podważony i uznany za przekazywanie prawdziwych informacji. Te jednak muszą zostać potwierdzone jako zgodne z prawdą przez osobę, której takie zdanie dotyczy. W tym przypadku zastosowanie ma art 213, który mówi:„§ 1. Nie ma przestępstwa określonego w art. 212 § 1, jeżeli zarzut uczyniony niepublicznie jest prawdziwy.”
Postępowanie prawne a domniemane pomówienie wyrażane publicznie
Warto poruszyć jeszcze kwestię wyrażania opinii w formie publicznej. Informacje przekazywane innym osobom, które ukazują negatywne opinie mogą pozostać bez kary jeśli są zgodne z prawdą. Ich charakter może dotyczyć obrony interesu społecznego lub skierowane wobec działania osoby pełniącej funkcję publiczną. Jeżeli tylko takie komunikaty zostaną uznane za prawdziwe, art. 212 nie ma zastosowania.
Czy krytyka jest uznawana za obmówienie?
Krótko mówiąc – nie. Każdy aspekt życia publicznego może zostać omówiony wobec osób postronnych przez obywateli czy jednostki i instytucje zawodowo zajmujące się komentowaniem wydarzeń. Nie chodzi jedynie o wyrażanie pozytywnych przekazów, bo te naturalnie nikomu nie szkodzą. Natomiast ustawa pozwala również na wypowiadanie słów i wyrażanie komentarzy negatywnych, których prawdziwość jest niepodważalna. Należy przy tym pamiętać, że nieznajomość pełnego obrazu sytuacji nie zwalnia strony komunikującej z wcześniejszego ustalenia pełnych faktów.
Artykuł 212 kodeksu karnego – podsumowanie
Co należy zrobić, by nie zostać oskarżonym o przestępstwo z tytułu omawianego paragrafu? Jeśli nie chcesz ponieść odpowiedzialności na podstawie artykułu 212 Kodeksu karnego ważne są dwie sprawy – unikanie emocji podczas wyrażania poglądu i dokładne zbadanie faktów. Wszelkie manipulowanie prawdą nie mieści się w granicach zasad etycznych i może zostać ukarane przez władzę sądowniczą.
Zobacz także:
- Artykuł 207 Kodeksu karnego – znęcanie się i przemoc w rodzinie. Na czym polega to przestępstwo? Co mówi art. 207 Kodeksu karnego?
- Artykuł 209 Kodeksu karnego. Przestępstwo niealimentacji – czym grozi w świetle prawa karnego?
- Czego dotyczy artykuł 190 Kodeksu karnego? Czy groźby według art. 190 k.k. są karalne? Czym jest przestępstwo przeciwko wolności człowieka?
- Artykuł 60 Kodeksu karnego – kiedy możliwe jest nadzwyczajne złagodzenie kary i kim jest mały świadek koronny?
- Artykuł 231 Kodeksu karnego – czego dokładnie dotyczy ustawa? Kim jest funkcjonariusz publiczny? Kodeks karny a nadużycie władzy
- Artykuł 286 Kodeksu karnego – co grozi za przestępstwo oszustwa i wyłudzenia mienia?
