Zarówno przedsiębiorcy prowadzący firmę, jak i konsumenci są zobligowani do opłacania zobowiązań podatkowych. Kwestie z tym związane reguluje prawo podatkowe. Jeśli poszukujesz informacji w tym zakresie, trafiłeś w idealne miejsce. Zapraszamy do lektury!
Podatki to nieodpłatne, przymusowe, bezzwrotne i obligatoryjne świadczenia, które należy uiszczać na mocy obowiązujących przepisów. Obok składek z tytułu ubezpieczeń ZUS stanowią one najważniejsze źródło dochodów budżetowych. Z tego powodu prawidłowe ustalanie wysokości zobowiązań przez podatników jest niezwykle istotne dla aparatu państwowego. Aby usprawnić cały proces, na przestrzeni lat zostało opracowane prawo podatkowe. Czy takie działania administracyjne to tylko ustawy? Przeczytaj i dowiedz się więcej!
Dlaczego prawo podatkowe jest niezbędne?
Konieczność troski o finanse publiczne jest jednym z powodów, dla których organy podatkowe rzetelnie weryfikują poprawność działań podatników.
Podczas kontroli sprawdzają, czy kontrolowany podmiot stosuje się do zasad określonych przez prawo podatkowe. Weryfikowane jest m.in. to, czy w prawidłowy sposób sporządza się deklaracje podatkowe i ustala wymiar podatku. Uchylanie się od obowiązku przez podatników naraża bowiem państwo na spadek wpływów do budżetu. To z kolei może przełożyć się na trudności w realizacji zadań przez administrację publiczną.
Główne źródła prawa podatkowego w Polsce
Jednym z najważniejszych źródeł prawa podatkowego w kraju jest Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa. Ustawa ta reguluje m.in. sposób przeprowadzania postępowań podatkowych oraz właściwość organów podatkowych. Oprócz tego ważną rolę w ordynacji odgrywa także kwestia odpowiedzialności karnej skarbowej oraz to, w jaki sposób organizuje się kontrolę podatkową.
Ponadto, w ustawie tej poruszono kwestie związane np. z możliwością uzyskania ulgi w spłacie podatków oraz sposobem korekty deklaracji przez podatnika.
Ustawy podatkowe
Ordynacja podatkowa reguluje najbardziej ogólne zagadnienia. Oprócz tego konieczne jest przestrzeganie prawa dotyczącego konkretnych rodzajów podatków. Wśród ustaw w tym zakresie wyróżnia się przede wszystkim następujące rodzaje regulacji:
- ustawę o podatku od towarów i usług (VAT);
- ustawę o podatku PIT;
- ustawę o podatku CIT.
Ustawa VAT
Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług reguluje kwestie związane z rozliczaniem VAT od kilku rodzajów operacji gospodarczych, którymi są:
- dostawa towarów oraz świadczenie usług (na terytorium kraju);
- eksport oraz import towarów (w przypadku transakcji z podmiotami zarejestrowanymi poza UE);
- transakcje w obrębie Unii Europejskiej (wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów oraz wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów).
W ustawie tej w wyczerpujący sposób opisano, co jest przedmiotem opodatkowania na cele związane z VAT. W tych przepisach prawa podatkowego przedstawiono także, jak należy ustalić miejsce powstania obowiązku podatkowego. Ten ostatni aspekt jest ważny szczególnie w przypadku transakcji mających miejsce na terenie więcej niż jednego kraju. Oprócz tego wyjaśniono, na jakich zasadach można dokonać zwrotu nadpłaconych należności vatowskich.
W liczbach bezwzględnych VAT to najważniejsze źródło dochodów budżetowych. Przedsiębiorcy narzekają jednak na skomplikowane procedury sprawozdawcze oraz konieczność ustalania stawki podatkowej dla każdego towaru i usługi. Taki stan rzeczy oznacza, że kancelarie i biura prowadzące rachunkowość przedsiębiorstw skupiają się podczas codziennej pracy głównie na doradztwie w rozliczaniu podatku VAT.
Ustawa o podatku PIT
Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych dotyczy przedsiębiorców prowadzących firmy. Obejmuje m.in. jednoosobową działalność gospodarczą. Ponadto, ten akt prawna podatkowego obejmuje także pracowników i zleceniobiorców. Znajdują się w nim m.in. zapisy dotyczące stawek podatkowych, a także możliwości zastosowania ulg obniżających wartość zobowiązania wobec Skarbu Państwa.
Ustawa o podatku CIT
Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych odnosi się m.in. do przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w formie spółek kapitałowych. Zakres tej regulacji jest w gruncie rzeczy podobny do tego z ustawy, która dotyczy opodatkowania dla osób fizycznych.
Wiele miejsca w ustawie poświęcono także kwestii cen transferowych, czyli cen określanych dla transakcji zawieranych pomiędzy uczestnikami jednej grupy kapitałowej.
Jakie pozostałe akty prawne wchodzą w skład prawa podatkowego?
Prawo podatkowe jest najczęściej kojarzone z ustawami normującymi kwestie obciążeń dochodowych oraz VAT. Regulacje te stanowią ważną, ale nie jedyną część polskiego ustawodawstwa. Oprócz tego warto zwrócić uwagę na takie akty prawne jak ustawa o:
- podatku akcyzowym;
- ryczałcie ewidencjonowanym od przychodów;
- podatku od nieruchomości;
- podatku od czynności cywilnoprawnych.
Należy mieć na uwadze, że za niestosowanie się do obowiązujących przepisów grożą dotkliwe sankcje finansowe oraz odpowiedzialność karna skarbowa!
Prawo podatkowe to nie tylko ustawy
Warto przy tym dodać, że prawo podatkowe to nie tylko ustawy. Ważną rolę w systemie podatkowym pełnią także:
- interpretacje wydawane przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej – są to wyjaśnienia udzielane przez organ podatkowy w odpowiedzi na zapytania ze strony podatnika. Interpretacje są przydatne szczególnie w bardziej skomplikowanych sytuacjach;
- Wiążące Informacje Stawkowe (WIS) również są wydawane przez Dyrektora KIS i objaśniają, jaką stawkę podatku VAT powinno się zastosować dla danego towaru lub usługi.
O ile ustawy podatkowe odnoszą się do sytuacji ogólnych, o tyle orzecznictwo dotyczy kwestii bardziej szczegółowych i „technicznych”.
Opanowanie na dobrym poziomie kwestii związanych z opodatkowaniem nie jest niczym prostym. Aby móc zostać specjalistą w tym zakresie, konieczna jest wieloletnia nauka oraz doświadczenie zawodowe. Wiedzę z zakresu prawa podatkowego można pozyskać m.in. na studiach podyplomowych. Wiele renomowanych uczelni ekonomicznych oraz prawnych oferuje edukację podyplomową w obszarze doradztwa podatkowego.
Zdobycie wiedzy w tym zakresie pozwala nie tylko zrozumieć przepisy, lecz także sprawnie wykonywać zadania z obszaru planowania podatkowego. Doradcy podatkowi są z tego powodu chętnie zatrudniani np. w celu analizy i nadzorowania fuzji i przejęć oraz optymalizacji finansowej w przedsiębiorstwie.
Zobacz także:
- Jakie kwestie są regulowane przez polskie prawo finansowe? Finanse i publiczne prawo bankowe.
- Interpretacje przepisów prawa podatkowego: wyjaśnienie najważniejszych kwestii
- Prawo celne – czego dotyczą te przepisy? Jak działa kodeks celny? Jakie są należności podatkowe oraz cło?
- Jakie kwestie reguluje prawo handlowe? Najważniejsze ustawy z zakresu prawa handlowego
- Czym jest prawo energetyczne? Czego dotyczy ta ustawa? Co reguluje urząd regulacji energetyki?
- Na straży sprawiedliwości, czyli prawo karne. Jakie akty prawne wchodzą w skład tej dziedziny? Zasady prawa karnego
