Jakie kwestie są regulowane przez polskie prawo finansowe? Finanse i publiczne prawo bankowe.

prawo finansowe

Prawo finansowe reguluje wiele zagadnień newralgicznych z punktu widzenia aparatu państwowego, rynku finansowego (kapitałowego) oraz dochodów budżetowych. Czym konkretnie zajmuje się ta dziedzina prawa? Przeczytaj poniższy tekst, by poznać odpowiedź.

Sprawnie funkcjonujący system finansów jest niezbędny w każdym nowoczesnym państwie. Dzięki temu administracja państwowa może realizować zadania określone w Konstytucji RP oraz innych przepisach. Aby jednak możliwe było skuteczne działanie w tym zakresie, niezbędne jest opracowanie odpowiedniego ustawodawstwa. Jeśli nie zajmujesz się zawodowa finansami i prawo finansowe to dyscyplina, która jest ci obca, nasz artykuł powie ci więcej o polskich przepisach w tym zakresie.

Zakres prawa finansów publicznych w Polsce

Prawo finansowe w Polsce obejmuje swoim zakresem liczne zagadnienia. Dzięki niemu możliwe jest unormowanie procesów związanych z gospodarką finansową państwa oraz systemem finansów publicznych. Opisywana gałąź prawna reguluje między innymi sposób, w jaki należy przygotować budżet państwa, czyli zestawienie planowanych dochodów i wydatków w danym okresie (w Polsce przygotowuje się budżety roczne).

Prawo finansowe. Jakie akty prawne wchodzą w jego skład?

Prawo finansowe obejmuje liczne i różnorodne dziedziny prawa. Zalicza się do nich między innymi takie obszary jak prawo:

  • budżetowe;
  • celne;
  • rynku finansowego;
  • podatkowe.

Co obejmuje każde z powyższych zagadnień?

Budżet

Ustawodawstwo w tym obszarze to między innymi ustawy budżetowe, w których znajdują się dokładne informacje na temat struktury dochodów i rozchodów państwa na dany rok. Przepisy w tym zakresie pokazują, jakie są przepływy finansowe w odniesieniu do sektora:

  • rządowego;
  • jednostek samorządu terytorialnego (województw, powiatów oraz gmin);
  • ubezpieczeń społecznych, czyli Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) oraz Kasy Rolniczej Ubezpieczeń Społecznych (KRUS).
Przeczytaj:  Jakie kwestie reguluje prawo handlowe? Najważniejsze ustawy z zakresu prawa handlowego

W ramach każdego z tych obszarów konieczne jest zadbanie o aspekt:

  • dochodowy, przez co rozumie się przejrzyste reguły opodatkowania osób fizycznych oraz przedsiębiorstw,
  • wydatkowy, czyli zaplanowanie działań w zakresie gospodarki finansowej. Dzięki temu państwo będzie mogło prowadzić działania w różnych obszarach (edukacja, służba zdrowia to tylko niektóre z nich).

Cła

Ustawodawstwo celne, będące częścią prawa finansowego, reguluje kwestie związane z przywozem oraz wywozem towarów w ramach obrotu gospodarczego międzynarodowego. Określa się w nim w szczegółowy sposób obowiązki ciążące na przedsiębiorstwach. Zalicza się do nich m.in. wymóg opłacania cła i prowadzenie stosownej dokumentacji transportowej, która pozwoli na wiarygodne ustalenie wysokości opłat. Ważny jest także nadzór ze strony odpowiednich organów, czyli agencji celnych.

Rynek kapitałowy

Ważnym elementem jest także prawodawstwo w zakresie rynku kapitałowego. Obejmuje ono kwestie dotyczące obrotu instrumentami finansowymi na rynku publicznym (akcje czy obligacje).

Oprócz tego prawodawstwo finansowe normuje sposób funkcjonowania systemu bankowego w kraju. Kluczowa jest tu przede wszystkim Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe, która reguluje:

  • zasady funkcjonowania i tworzenia banków komercyjnych;
  • sposób prowadzenia rachunków bankowych;
  • procedury w zakresie udzielania kredytów i innych produktów finansowych przez banki;
  • zakres odpowiedzialności banków.

Ważne są także przepisy dotyczące ubezpieczeń. Niezwykle istotna jest tu Ustawa z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej.

Podatki

Bardzo ważną część prawa finansowego stanowią również regulacje w zakresie opodatkowania osób fizycznych i prawnych. Zalicza się tu między innymi ordynacja podatkowa oraz akty prawne dotyczące obciążeń dochodowych (ustawy o podatku PIT oraz CIT), a także podatku od towarów i usług (VAT).

Przepisy prawa podatkowego obszarze normują przede wszystkim sposób, w jaki należy naliczać zobowiązania publicznoprawne oraz dokonywać ich poboru.

Ponadto, wiele miejsca poświęcono także temu, jak powinno się stosować ulgi czy ujmować koszty uzyskania przychodu zmniejszające podstawę opodatkowania.

Przeczytaj:  Prawo do zachowku - kiedy przysługuje?

Czym charakteryzuje się polskie prawo finansowe publiczne?

Prawo finansowe należy do gałęzi prawa publicznego, a jego celem jest ochrona interesu publicznego i unormowanie sposobu działania instytucji państwowych oraz samorządowych. Dla porównania, prawo prywatne (w tym np. cywilne) reguluje stosunki między firmami oraz konsumentami.

Ponadto, akty prawne z zakresu finansowego prawa publicznego mają charakter władczy i są egzekwowane przez tzw. przymus państwowy. Jest to sytuacja odmienna niż w przypadku prawa prywatnego zakładającego równorzędność stron umowy.

Represyjność przepisów tej dziedziny prawa

Z zasad tych wynika jeszcze jedna reguła, czyli represyjność przepisów zawartych w prawie finansowym. Aparat państwowy oraz organy jednostek samorządu terytorialnego dysponują instrumentami pozwalającymi na ściągnięcie należności. Mogą być to np. sankcje natury finansowej, a w skrajnych wypadkach nawet pozbawienie wolności. Inaczej jest w przypadku prawa cywilnego, w którym sankcje są określane głównie w umowach cywilnoprawnych zawieranych między stronami.

Choć niektóre obszary wchodzące w skład prawa finansowego są czasem niedoceniane, to w rzeczywistości całe ustawodawstwo jest ważne z punktu widzenia państwa i społeczeństwa. Przepisy te zapewniają finansowanie systemu ubezpieczeń społecznych, administracji samorządowej czy banków. Warto przy tym mieć na uwadze, że krajowe prawo finansowe jest w coraz większym stopniu związane z normami obowiązującymi w Unii Europejskiej oraz realizowanymi przez nią działaniami, w tym np. Wspólną Polityką Rolną. Jest to widoczne szczególnie w przypadku regulacji podatkowych i celnych.

Zobacz także:

Przeczytaj:  Zasady ogólne ochrony środowiska w prawie polskim
Gabriel Kowalczyk
Student ostatniego roku prawa na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie na wydziale Prawa i Administracji. W tygodniu po zajęciach pracuje jako stażysta w kancelarii prawnej, a w weekendy udziela korepetycji z angielskiego. W wolnym czasie czyta książki i wychodzi z przyjaciółmi na miasto.

Podobne artykuły

Zostaw komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Więcej w Prawo