Czym jest prawo lotnicze? Czego dotyczy Ustawa o prawie lotniczym w Rzeczypospolitej Polsce? Ochrona lotnictwa cywilnego – kto jest za nią odpowiedzialny? Zasady dotyczące transportu lotniczego.
Z poniższego artykułu dowiesz się wielu informacji dotyczących przepisów, jakich muszą przestrzegać linie lotnicze, jednostki administracji publicznej czy operatorzy statków powietrznych. Jeśli chcesz dowiedzieć się, co reguluje prawo lotnicze i jak zmieniało się na przestrzeni lat, jesteś w dobrym miejscu!
Czym jest prawo lotnicze?
Prawo lotnicze określa przepisy regulujące stosunki prawne lotnictwa cywilnego. Jest gałęzią prawną, a źródłem prawa lotniczego jest prawo międzynarodowe. Ponadto określone w nim zasady wiążą się ze światowymi i regionalnymi przepisami oraz normami. Przepisy dotyczą również traktatów międzynarodowych, umów między państwami oraz ustaw wewnętrznych poszczególnych krajów. zasady prawa międzynarodowego, światowe i regionalne traktaty międzynarodowe, dwustronne umowy między państwami oraz ustawy wewnętrzne państw.
Pierwsza ustawa o prawie lotniczym
Po raz pierwszy ustawa o prawie lotniczym pojawiła się w dwudziestoleciu międzywojennym w dniu 17 marca 1928 roku. Sygnowana była przez prezydenta Ignacego Mościckiego. Po II wojnie światowej dotychczasowe prawo lotnicze nieco się zmieniło za sprawą władz komunistycznych. W 1962 roku pojawiła się nowa ustawa o prawie lotniczym i obowiązywała przez 40 lat.
Projekt ustawy o zmianie ustawy z 1962 roku
W 2002 roku weszła w życie aktualnie obowiązująca ustawa o prawie lotniczym, która zastąpiła dokument o tej samej nazwie z 1962 roku. Przepisy zawarte w ustawie stosuje się do polskiego lotnictwa cywilnego. Dotyczą one wszystkich rodzajów lotnictwa z wyjątkiem państwowego. Ponadto polskie prawo lotnicze jest uregulowane umowami międzynarodowymi, rozporządzeniami i dyrektywami Unii Europejskiej.
Czego dotyczy prawo lotnicze?
Przepisy prawa lotniczego dotyczą w głównej mierze cywilnych statków powietrznych, rejestru lotnisk, lotnisk użytku publicznego, rejestru statków, przewozu lotniczego, organizacji portów lotniczych, zarządzania przestrzenią powietrzną i obowiązków personelu lotniczego. Zgodnie z przepisami zmiany w prawie lotniczym mogą być wprowadzane przez prezesa urzędu lotnictwa cywilnego. Ustawa o prawie lotniczym obowiązuje na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Powstała w celu zwiększenia bezpieczeństwa lotów, zminimalizowania ryzyka wystąpienia wypadków lotniczych i ułatwienia pracy przewoźników lotniczych oraz osób zarządzających lotniskiem.
Statki powietrzne – rejestracja i klasyfikacja
Rejestracja oraz klasyfikacja samolotów odbywa się w kilku etapach.
Wpisanie
Na początku, po dopuszczeniu do realizowania lotów, statek powietrzny musi zostać wpisany do rejestru. Musi wykazać zdatność, wymagane znaki rozpoznawcze, a samo wpisanie do rejestru odbywa się pod nadzorem władz lotniczych danego państwa.
Przeniesienie
Można przenosić samoloty do rejestru innego państwa. Jest to jawny dokument, w którym zmiany są decyzjami administracyjnymi akceptowanymi przez prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego.
Klasyfikacja
Rozporządzenie, które zostało wydane na podstawie art. 33 ust. 1 Ustawy o prawie lotniczym, wyróżnia 11 klas samolotów. Należą do nich:
- szybowiec;
- motoszybowiec;
- śmigłowiec;
- balon;
- sterowiec;
- samolot;
- hybryda;
- spadochron ratowniczy;
- statek bezzałogowy ciężki;
- urządzenie latające;
- wiatrakowiec.
Dopuszczanie do lotów statków powietrznych
Każdy lot musi posiadać potwierdzenie zdatności do jego wykonania. EASA we współpracy z ULC wydają ocenę, uwzględniając etapy od projektowania, przez produkcję po eksploatację. Orzeczenia zdatności statków wydane przez EASA mają pierwszeństwo przed dokumentami ULC. Zdatność do lotu dla statków kategorii specjalnej zatwierdza prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego. Certyfikaty wydane przez władze lotnicze w państwach UE i EOG są automatycznie akceptowane w Polsce.
Przepisy dotyczące lotnisk
Prawo lotnicze reguluje również proces zakładania, rejestracji i eksploatacji lotnisk. Wyróżnia się następujące definicje:
- podział lotnisk – ustawa przewiduje możliwość powstawania lotnisk użytku publicznego i lotnisk prywatnych;
- zakładanie – zezwolenie wydaje prezes ULC na wniosek organu administracyjnego, jednostki samorządu terytorialnego, osoby fizycznej lub spółki kapitałowej z siedzibą w Polsce, UE lub EOG. Ponadto lotnisko musi posiadać 20-letni plan generalny dotyczący jego rozwoju;
- rejestr – szef Urzędu Lotnictwa Cywilnego prowadzi rejestr lotnisk cywilnych, a analogicznie minister obrony narodowej prowadzi rejestr lotnisk wojskowych itp.;
- administracja – prawo lotnicze definiuje również zasady klasyfikacji i dzieli je według określonych kryteriów;
- regulacja lotów – to jedno z najważniejszych praw, które określa, kiedy samoloty mogą lądować i startować. Operator może odmówić przyjęcia statku, gdy lądowanie może okazać się niebezpieczne. Natomiast nie może jednak odmówić, gdy statkowi powietrznemu grozi niebezpieczeństwo lub lot ma charakter ratowniczy. Warto wiedzieć, że statki korzystają z lotnisk na równych zasadach z zachowaniem zasad uczciwej konkurencji;
- starty i lądowania – instrukcja operacyjna lotniska określa sposób oraz czas startowania i lądowania samolotów.
Ochrona praw pasażerów
Wszystkie prawa pasażerów określone są w rozporządzeniach unijnych. Za ochronę pasażerów odpowiada ULC, a Komisja Ochrony Praw Pasażerów rozpatruje wszelkie skargi i reklamacje. Prawidłowo sformułowana skarga powinna uwzględniać:
- kopię reklamacji przewoźnika;
- kopię odpowiedzi przewoźnika;
- kopię rezerwacji lotu;
- potwierdzenie o zgodności kopii z oryginalnymi dokumentami.
Prawo lotnicze określa również podstawowe normy ochrony lotnictwa cywilnego, a także definiuje odpowiedzialność za szkody wyrządzone w wyniku ruchu statków powietrznych. Prawo lotnicze jest też zależne od niektórych innych ustaw.
Zobacz także:
- Prawo cywilne w Polsce. Podstawy prawne kodeksu cywilnego, część ogólna i postępowanie cywilne w praktyce
- Ile grozi za handel narkotykami – jaka kara za przestępstwa narkotykowe?
- Prawo bankowe – czego dotyczy? Jaka ustawa reguluje te przepisy? Czy ustawa Prawo bankowe wpływa na kredytobiorców?
- Prawo budowlane – co to takiego? Jakie kwestie reguluje ta ustawa? Czy nadzór budowlany uwzględnia zapiski ustawy – prawo budowlane?
- Ile grozi za posiadanie marihuany – jaka kara za narkotyki?
- Polskie prawo konstytucyjne – definicja, zasady, instytucje publiczne. Co reguluje Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej?
